چوبی که برای ساخت سنتور مورد استفاده قرار می‌گیرد باید دارای شرایط خاصی باشد:
کیفیت بافت چوب
درختی که از چوب آن برای ساخت بدنه (کلاف) سنتور و صفحات بالایی و پایینی آن استفاده میشود باید دارای کیفیت ممتازی باشد و پس از خشک شدن انحنا پیدا نکرده و تاب یا ترک برندارد و زمانی برای ساخت سنتور استفاده میشود که چوب کاملاً خشک شده باشد البته روش صنعتی خشک کردن چوب به هیچ‌وجه برای استفاده در ساخت سنتور مناسب نیست و چوب بایستی با تانی و به تدریج و با روش‌های سنتی خشک شود.
بافت چوب برحسب نوع درخت متفاوت است و در شناسایی درخت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعضی درختان از یاخته‌ای کوچک و آوندهای باریکتر ساخته شده‌اند و برخی دیگر یاخته‌های درشت‌تر و آوندهای عریض‌تری دارند. همچنین در برخی درختان آرایش یاخته‌ها به موازات ساقه درخت است اما در برخی دیگر مثل درخت افرا چیدمان یاخته‌ها در ارتباط با محور ساقه در عین موازی بودن مواج است.
نوع درخت
سنتور باید از چه چوبی ساخته شود؟ و اصولا سنتور مرغوب از چه چوبی است؟
متداول ترین چوب در ساخت سنتور چوب گردو میباشد.چوب گردو به علت دوام و استحکام زیاد و فراوانی متداول ترین چوب برای تولید سنتور میباشد.سنتور پس از کوک زیر فشار زیادی میرود.و به نظر میرسد 72 سیم سنتور فشاری در حدود 300تا 400 کیلو گرم بر جعبه سنتور وارد میکند.این مهم ترین دلیل ساخت سنتور از چوب سخت گردو است.
یکی از سوالات متداول این است که چرا قسمت هایی از چوب گردو تیره است و قسمت های دیگر سفید؟
چوب ها به طور طبیعی از دو بخش تشکیل شده اند
1-برون چوب
برون چوب قسمت سفید و روشن چوب را تشکیل میدهد و در درخت زنده مسئول انتقال مواد مغذی از ریشه به درخت است.از خصوصیات برون چوب این است که:
1- از استحکام کمتری به نسبت درون چوب برخوردار است
2- رنگ روشن تری به نسبت درون چوب دارد که در تصویر مشاهده میکنید.
3-در اطراف کنده درخت واقع شده است و به لحاض ارزشی، ارزش کمتری به نسبت درون چوب دارد و همچنین از دوام کمتری به نسبت درون چوب برخوردار است.
2- درون چوب
قسمت تیره رنگ چوب را که در قسمت داخلی و اطراف آبخور چوب واقع شده است را درون چوب میگویند از خصوصیات درون چوب را میتوان
1-استحکام بسیار زیادی در برابر فشار و ساییدگی دارد.و بسیار با دوام است.
2-تیره رنگ است و هنگام پرداخت بسیار صاف و صیقلی میشود
3-ارزش مادی بسیار بیشتری به نسبت برون چوب دارد.
در تصویر بالا قسمت های تیره چوب را مشاهده میکنید که از قسمت درون چوب کنده بوده است.
چوبی که برای ساخت سنتور استفاده میشود باید کاملا خشک باشد تا زیر فشار سیم ها کمر خم نکند. البته لازم به ذکر است که تنها دلیل پیچیدن سنتور خشک نبودن چوب آن نیست.
چوب استفاده شده در سنتور بهتر است از قسمت درون چوب کنده باشد .
گاهی از من سوال میشود که سنتور باید از چگونه چوبی ساخته شده باشد و ما از کجا باید از کیفیت چوب آن اطمینان حاصل کنیم؟
دوستان عزیز بهترین چوب برای ساخت هر ساز از جمله سنتور، چوبی است که بهترین صدا را تولید کند و این در حالی است که شما از سازنده ضمانت دوام برای سنتور خود میگیرید.
باید به این نکته اشاره کنم که انتخاب چوب برای ساز اصلا کار ساده ای نیست که شما به عنوان نوازنده و یا کسی که تازه میخواهد سنتور را فرا بگیرد بخواهید بر مبنای آن تصمیم بگیرید.
بهترین چوب برای سنتور چوبی است که بهترین صدا دهی را داشته باشد و همچنین از دوام لازم بر خوردار باشد که شامل ضمانت اخذ شده از سازنده میباشد.
نقش و نگار های چوب و زیبایی آن تاثیر به سزایی در قیمت سنتور ها دارد چوب های فر با رنگ های تیره بیشترین قیمت را در میان چوب های گردو دارند.
ابراهیم هاشمی سازنده و نوازنده سنتور
در ساخت ابزار آلات موسیقی معمولاً از چوب درختانی که کیفیت مناسبی پس از خشک شدن پیدا می‌کنند استفاده میشود مثل درختان گردو، توت، افرا، آزاد، فوفل و غیره. چوب حاصل از هر یک از این درختان از نظر خواص فیزیکی و صوتی ویژگی‌های خاص خودشان را دارند.
اکثر سنتورهای قدیمی، براساس شناخت بشر از طبیعت چوب درخت گردو و تجربه اکتسابی در مورد عمر طولانی و دوام دراز مدت آن، از چوب گردو ساخته شده‌اند.
درخت آزاد نیز که در مناطق قفقاز، جنوب روسیه و شمال ایران می‌روید برای ساخت آلات موسیقی کاربرد دارد. چوب درخت آزاد سخت سنگین و درشت بافت و مشابه گونه‌های نارون است بادوام بوده و در هنگام خشک شدن ترک و تاب برنمی‌دارد. در قدیم در قایق سازی در ساختن معابد و در نجاری از آن استفاده می‌شده‌است. در مناسب بودن کیفیت آن برای ساخت سنتور همین بس که استاد حبیب سماعی بر استفاده از این چوب برای ساخت سنتور تاکید می‌کرده است.
چوب درخت افرا نسبت به دو چوب قبلی سختی و سنگینی متوسطی دارد و همچنین در اثر خشک شدن شکاف برداشته و پیچ می‌خورد اما کار با آن آسان است و خوب لاک را به خود می‌گیرد و رنگ آلات تهیه شده از آن خوش رنگ و درخشان است.
نحوه ایجاد برش در چوب
محل ایجاد برش برای تهیه چوب از درخت نیز اهمیت زیادی در کیفیت سنتور ساخته شده دارد. هر کدام از درختان گردو، توت، افرا، آزاد، فوفل در هنگام برش رنگ و کیفیت مخصوص به خود را دارند و پس از مدتی رنگ آنها تغییر میکند و نیز عطر و طعم درخت نیز در شناسایی آن به‌کار میرود
- ۰ ۰
- ۰ نظر