انواع سنتور

طی شواهد موجود در تاریخ، ساز سنتور اصالتی ایرانی دارد. اثبات این موضوع را می‌توان در سنگ نگاره‌های اقوام قدیمی ایران یعنی آشوریان و بابلی‌ها مشاهده کرد. در این نقاشی‌ها، در دست نوازندگان سازی همانند سنتور به چشم می‌خورد. در حقیقت سنتور از ابتدا و سال‌ها پیش از ظهور اسلام، در ایران وجود داشته که در آن زمان آن را کونار می‌نامیدند. پس از ظهور اسلام، عبد القادر مراغه‌ای سازی به نام طوفان را معرفی کرد که ساختاری شبیه به سنتور امروزی دارد. البته در طوفان برای هر صدا تنها یک سیم بسته می‌‍شد و کوک ساز نیز به وسیله جابه‌‍جایی خرک‌ها انجام می‌‍شد.
دست نوشته‌های قدیمی چینی، منشا ورود ساز سنتور به این کشور را فارس دانسته و بیان می‌کنند سنتور از طریق دریا به چین وارد شده‌است. گفتنی است سنتور که در چین با نام یان کین شناخته می‌شود، امروز یکی از سازهای ملی این سرزمین به حساب می‌رود.
سنتور در اوایل قرون وسطی به اروپا راه پیدا کرد و در طی روند تکامل خود توسط موسیقی‌دانان اروپایی، منجر به ساخت ساز پیانو شد. سازی که امروز به عنوان مادر سازها می‌شناسیم و همچنان از محبوب‌ترین سازهای جهان به شمار می‌رود.
در عصر حاضر، صدای ساز سنتور  در نقاط مختلف جهان شنیده می‌شود. سنتور یا سازهایی مشابه با آن امروزه در کشورهای همسایه ایران مانند عراق، ترکیه، سوریه، پاکستان، تاجیکستان و کشورهایی با پیشینه تاریخی مشترک با ایران مانند هند، مصر و یونان و همچنین آن سوی مشرق زمین مانند چین، ویتنام، کره و دیگر کشورهای آسیای میانه نواخته می‌شود.
آنچه که ما امروز به نام سنتور در اختیار داریم، سازی است که از دوران قاجار، یعنی حدود صد و پنجاه سال پیش تا کنون در اختیار نوازندگان ایرانی قرار دارد. در واقع اولین سنتورهای به جامانده از دوران قاجار، متعلق به محمد صادق خان است که شکل و ساختاری شبیه به سنتورهای امروزی دارد.
گفتنی است که ساز سنتور در اواخر دوره‌ی قاجار تقریبا رو به فراموشی گذارده شده‌بود و افراد معدودی در این دوره تاریخی به نواختن سنتور مشغول بودند، علاوه بر این ساخت و آموزش این ساز نیز رو به نابودی بود.
در طول تاریخ این مرز و بوم افراد نامداری همچون ابونصر فارابی و ابن سینا در کتاب‌های خود از این ساز یاد کرده‌اند، حتی عده‌ای ساخت سنتور را به ابونصر فارابی نسبت می‌دهند.