همه چیز در مورد ویژگی سنتور های خوب

همه چیز درباره نواختن سنتور و ساخت آن

پنجشنبه ۰۱ شهریور ۰۳

همه چیز در مورد ویژگی سنتور های خوب

۱۸۱ بازديد

برای اینکه یک سنتور خوب را بشناسید باید نکاتی را درباره تهیه یک سنتور خوب بدانید که در ادامه سازی های همه آنچه را که باید درباره یک سنتور درجه یک تا درجه سه بدانید به شما آموزش خواهد داد.

خرید سنتور یکی از اموری است که تقریبا تمام هنرآموزان در مقطعی از زندگی هنری خود با آن مواجه می شوند و به نظر نگارنده دانستن یک سری اصول کلی می تواند به شما در انتخاب یک سنتور قابل اطمینان و شاید خوش صدا کمک بکند.

الف. نحوه تشخیص سنتور درجه 3 از نظر ساختاری (سنتورهای بدساخت):

1. به چهارچوب و جعبه صوتی سنتور دقت کنید و آن را به طور کامل وارسی کنید (هر چهار ضلع محیط آن، صفحه رویی و زیری و تمام اتصالها و جاهایی که به هم چسبیده شده اند). در هیچ قسمتی ترک و شکستگی نباید وجود داشته باشد. اگر سنتوری ترک یا شکستگی داشته باشد، حتی اگر سنتور ناظمی باشد یا بهترین چوب برای آن به کار رفته باشد، ارزش ندارد و سرمایه گذاری روی آن توصیه نمی شود.
2. سنتور را بلند کنید و مسطح بودن سطح رویی و زیری را با چشم بسنجید. می توانید سنتور را روی سطح مسطحی قرار داده و چک کنید که به اصطلاح لق نمی خورد. یک سنتور نو قاعدتا نباید انحنا داشته باشد و ممکن است این انحنا به تدریج بیشتر شده و به ترک منجر شود.
3. تخلخل طبیعی چوب را با ترک نباید اشتباه گرفت. یک چوب طبیعی شیارهای خیلی ظریفی دارد که نباید از حدی بیشتر باشد. وجود همین شیارهای طبیعی است که در طنین صدای سنتور نقش دارد.
4. سنتور را به آرامی تکان دهید. نباید صدای اضافه بشنوید. گاهی پل سنتور افتاده است و موقع تکان دادن صدا می دهد که نشانه خوبی نمی باشد.

5. سیمهای سنتور، گوشی ها، سیم گیرها و مفتولهای سیمی روی شیطانک و خرکها را با دقت نگاه کرده و لمس کنید. این فلزها نباید زنگ زده باشند. در اثر زنگ زدگی رنگ این فلزها تیره و گاهی قرمز شده و هنگام لمس کردن زبر می شوند. زنگ زدگی نشان از آن دارد که از ارزان ترین مواد برای ساخت سنتور استفاده شده است و به مرور زمان این مساله بدتر شده و نه تنها کوک سنتور خراب می شود بلکه صدای سنتور نیز افت خواهد کرد.
6. به محل فرو رفتن گوشیها، سیم گیرها و سیمها (جایی که از شیطانک عبور می کنند) در چوب سنتور نگاه کنید. آثار آسیب جدی یا شکسته شدن یا خرد شدن چوب نباید وجود داشته باشد. اگر باشد از خرید آن سنتور منصرف شوید.
7. روی چوب سنتور گره نباید وجود داشته باشد. بخصوص گرههای بزرگی که در مرکزشان ترک دارد. گاه جای میخ و سوراخ شدگی دیده می شود که آن نیز نکته خوبی به شمار نمی رود. گره جایی از چوب است که رنگ آن تیره تر به نظر می رسد و حالت تخلخلی خود را از دست می دهد. معمولا گرهها نقاط ضعف چوب هستند و می توانند مشکل ساز باشند.
8. خواهشمند است به جنبه های ظاهری مانند خاتم کاری، جعبه های چرمی، مضرابهای کادویی و گارانتی فروشنده در صورتی که هفت مورد بالا وجود داشته باشد توجه نکنید. زیرا هیچیک به تنهایی تضمینی بر خوش ساختی سنتور نمی باشد.

ب. نحوه تشخیص سنتور درجه 1 از نظر ساختاری (سنتورهای خوش ساخت):

1. سنتورهای خوش ساخت در مجموع ظاهر منظم و تمیزی دارند. جای شره رنگ و چسب چوب روی آنها دیده نمی شود و گوشی ها و سیم گیرها کاملا منظم و ردیف قرار گرفته و یک اندازه هستند.
2. در سنتور خوش ساخت گوشی ها خیلی سفت یا خیلی شل نیستند به گونه ای که به راحتی می توان سنتور را کوک کرد و این کوک در طول زمان حفظ می شود. برای امتحان این مساله باید با کوک کردن سنتور آشنایی داشته باشید و بتوانید چند سیم سفید و چند سیم زرد را کوک کرده و از همسان بودن کارکرد گوشی ها مطمئن شوید.
3. در یک سنتور خوش ساخت جنس فلزهای به کار رفته اعلا و درجه یک بوده و نه تنها زنگ زدگی در آن مشاهده نمی شود، بلکه سازنده یا فروشنده باید بتواند ضدزنگ بودن فولاد به کار رفته را تضمین کند.
4. در سنتور خوش ساخت، ضخامت صفحه رویی و زیری سنتور از حد مجاز بیشتر نمی باشد. این ضخامت اندازه ثابتی ندارد ولی معمولا از 5 میلیمتر بیشتر نمی باشد.

5. چوب به کار رفته در سنتور باید چوب یک دست و سالمی باشد. معمولا رنگ مات و تیره برای سنتور بهتر است زیرا سیمها را بهتر می توان دید. چوب گردو نیز چوب محکم و متداولی است، هر چند از چوبهای دیگر نیز می توان برای ساخت سنتور استفاده کرد.
6. کوک سنتور موقع امتحان کردن صدای آن باید درست باشد. اگر سنتور سل کوک می خرید و فروشنده آن را نیم پرده پایین تر کوک کرده باشد، خیلی از اشکالات کوکی و ساختاری آن ممکن است مخفی بماند. با خود یک دیاپازون ببرید تا مطمئن شوید کوک سنتور از حد معمول بالاتر یا پایین تر نیست.
7. داشتن مهر یا امضای سازنده به تنهایی چیزی را ثابت نمی کند، مگر در مواردی که فرد سازنده خیلی معروف باشد. حتی در آن صورت نیز باید در نظر داشت که حتی سازندگان بسیار معروف نیز سازهای بدصدا یا بدساخت داشته اند. بنابراین به معیارهای گفته شده بیشتر دقت کنید تا به مهر و امضا و تزئینات ساز.
8. معمولا سازهای خوش ساخت توسط فروشنده یا سازنده گارانتی می شوند. به این نحو که فرد به حدی از کار خود مطمئن است که حاضر است در صورت بروز مشکلات ساختاری، آن را تعویض یا اصلاح نماید. به خاطر داشته باشد که جز در موارد معدودی سنتور قابل تعمیر نیست و بهتر است از همان ابتدا مشکلی وجود نداشته باشد.
9. کلید سنتور خوش ساخت دقیقا اندازه گوشی های آن است و جای چکش کاری روی آن دیده نمی شود.

ج. اگر سنتوری تمام موارد لیست الف و ب را نداشت به طبع از نظر ساختاری درجه 2 به شمار می رود.

د. نحوه تشخیص سنتور درجه 1 از نظر صدادهی (سنتورهای خوش صدا):

1. در سنتور خوش صدا طنین صداها نه از حدی کمتر هستند و نه از حدی بیشتر و تشخیص این امر به تجربه خریدار در ارزیابی سنتورهای مختلف دارد. سنتورهای با طنین طولانی به اصطلاح صدای تشت می دهند و سنتورهای با طنین کوتاه صدای خفه ای دارند.
2. در سنتورهای خوش صدا تمام نتها کیفیت طنینی یکسان و مشابهی دارند. بهترین تست برای این امر ثابت ماندن کیفیت صدا هنگام گذر از سیمهای زرد به سفید یا برعکس است. برخی سنتورهای صدای بم بهتر و برخی صدای زیر بهتری دارند. اما یک سنتور خوش صدا باید تمام نتهایش خوش صدا باشد.
3. در یک سنتور خوش صدا هیچ یک از نتها نباید به اصطلاح کر باشند یا صدای زنگ بدهند. کر بودن به این معناست که یک نت بخصوص به طور محسوسی نسبت به نتهای قبل و بعد از خود صدای ضعیف تری دارد. زنگ داشتن یعنی حس می کنید یک صدای اضافه مانند برخورد ارتعاشی دو فلز وجود دارد.
4. سنتور خوش صدا قابلیت تولید صداهای بسیار بلند و بسیار آرام را دارد، بدون آنکه در کیفیت مطلوب صدا تغییری ایجاد شود.

نکاتی دیگر درباره کیفیت ساخت ساز

یعنی زیبایی ظاهر ساز که شامل پرداخت چوب (یعنی باقی نماندن اثر داغی اره یا امثال این ها روی چوب) می باشد
و البته کیفیت رنگرزی نیز مهم است که ساز با شاپان یا سیلر یا لاک رنگ شده باشد
که به تجربه، سازی که با لاک رنگ شده باشد کیفیت بهتری خواهد داشت
زیرا سیلر به دلیل خاصیت پوشانندگی منافذ چوب را می پوشاند که این خود باعث کاهش کیفیت صدا می شود.
نکته ای که باید در راهنمای خرید سنتور توجه داشت
این است که ممکن است یک ساز با چوب روشن اما رنگ تیره باشد (توسط شیلان تیره شده باشد)
که باید توجه داشت که به جای چوب تیره به شما فروخته نشود.

 

نکاتی دیگر درباره کوک ساز:

حتما سازی بخرید که چندین بار کوک شده باشد
و از کسی که توان و تخصص کوک کردن را داشته باشد بخواهید چند سیم را به صورت امتحانی دوباره کوک کند
تا از کیفیت نگهداری کوک سایت مطمئن شوید.
نکته دیگر اینکه هیچ گاه برروی یک سنتور حرفه­ای صنایعی چون خاتم، معرق یا منبت روی صفحه ساز نمی­بینید
زیرا اینها باعث تضعیف صدا می­شوند (به علت عدم یکدستی صفحه).

معیارهای زیر از اساسی ترین معیارهای انتخاب یک سنتور خوب می باشد.

  • صاف و مسطح بودن صفحه رویی
  • وجود یک انحنای جزیی به سمت بیرون ، در مرکز صفحه زیر
  • اندازه های دقیق اضلاع کلاف و سایر بخش های بدنه سنتور
  • استفاده از چوب مرغوب و رنگ خوب

نکاتی از استاد ناظمی:

  • تراش چوب در سنتورهای پرصدا، کم صدا ، بزرگ و کوچک تفاوت دارد.
  • مضراب زدن باید با نوع صدای ساز تغییر کند. (بهترین نقطه 3 تا 4 سانتی‌متری خرک است)
  • بهترین چسب برای وصل کردن قطعات سریشم گرم یزد است چون منبع حیوانی دارد و با اضافه کردن ژلاتین از استخوان ماهی بدست می‌آید.
  • رنگ باید طبیعی باشد، مانند جوشانده‌ی پوست گردو، پوست انار، زاج سفید، صمغ و غیره (رنگ‌های شیمیایی منافذ چوب را می‌پوشاند)
  • رنگ تیره‌تر برای سنتور بزرگ‌تر بهتر است.
  • فلز گوشی و سیم‌گیر باید ضد زنگ و اصطکاک باشد مانند مفتول نقره‌ای که آب کرم داده شده است.
  • شکاف بین سیم‌ها روی زهوار 2 میلیمتر است.
  • اول سیم‌ها روی سنتور کشیده می‌شوند و بعد خرک گذاری انجام می‌شود.
  • طول سیم را از محل مفتول زهوار سمت چپ تا محل مفتول زهوار طرف راست محاسبه می‌کنند.
  • اولین کوک را یک پرده پایین‌تر می‌گیرند.
  • هرچند سال یک بار پاک کردن سیم‌های کهنه با یک پنبۀ نفتی خوب است و زنگ و چربی روی سیم را میگیرد.
  • درون جعبه سنتور نم‌گیر بگذارید.
تا كنون نظري ثبت نشده است
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در فارسی بلاگ ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.